GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA - ZABAWY LOGOPEDYCZNE

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zabawy logopedyczne

 

                  

Ćwiczenia słuchowe – stanowią one bardzo ważną grupę ćwiczeń

logopedycznych, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy

pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego/ tzw. słuchu

mownego/. Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy

dziecka. 

 

 

Przykłady: 

• „ Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają
  
  odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy.
  
  
• „ Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, metal, kamień,
  
  drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze / np. piłki, kasztana,
  
  kamienia/, rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.
  
  
• Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym
  
  odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
  
  
• Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o
  
  pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru,
  
  przelewanie wody( z wysokości, z niska), drapanie po szkle, papierze, stole.
  
  
• Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości,
  
  ilości dźwięków (dużo- mało), głośności ( cicho – głośno).
  
  
• Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
  
  
• Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta,
  
  kaczki, gęsi itp.
  
  
• Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
  
  

Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser,

suszarka, pralka itp.

Ćwiczenia oddechowe - poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają

wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia

prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych

środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także

wplatane w opowieści i zabawy ruchowe. 

 

 

 Przykłady: 

• Wdech nosem ( usta zamknięte) i wydech ustami.
  
  
• Dmuchanie na płomień świecy.
  
  
• Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
  
  
• Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
  
  
• Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
  
  
• „ Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
  
  
• Chuchanie na zmarznięte ręce.
  
  
• Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
  
  
• Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „
  
  sssss”.
  
  
• Nadmuchiwanie balonika.
  
  
• Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
  
  
• Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
  
  
• Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
  
  
• Liczenie na jednym wydechu.
  
  
• Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz
  
  dłuższych.
  
  
• Powtarzanie zdań szeptem.
  
  
• Naśladowanie śmiechu różnych osób:
  
  
• - staruszki: che- che- che
  
  
• - kobiety – wesołe cha- cha- cha
  
  
• - mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho
  
  
• - dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.
  
  
  

Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych – u  większości dzieci z

wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych / języka,

warg, policzków, podniebienia miękkiego/.. Czasem przyczyną wady wymowy są

nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządów mowy, np. zbyt krótkie

wędzidełko podjęzykowe, przerośnięty język, zbyt duża masa języka, rozszczep

wargi itp. Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe

nawyki związane z połykaniem lub oddychaniem. Konieczne są w tych wszystkich

wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy oraz ćwiczenia prawidłowego

połykania.

 

Ćwiczenia logopedyczne początkowo powinny być wykonywane przy kontroli

wzrokowej – przed lustrem, stopniowo przechodząc do ćwiczeń bez kontroli

wzroku. Większość ćwiczeń wymaga wielokrotnego powtarzania, więc konieczne jest

stosowanie metod zabawowych podczas ćwiczeń.

 

 

Ćwiczenia warg: 

• Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi
  
  górnej i dolnej.
  
  
• Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
  
  
• Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
  
  
• Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
  
  
• Cmokanie.
  
  
• Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
  
  
• Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi  i odwrotnie).
  
  
• Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową.
  
  
• Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną
  
  artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e,  u-a-i-o-e-y,  o-a-y-i-u,  e-y-i-o-a-
  
  u,  u-i-y-a-o.
  
  
• Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u,  i-a,  u-o,  o-i,  u-i,  a-o, e-o  itp.
  
  
• Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
  
  
• Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
  
  
• Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
  
  
  

Jeśli język chcemy ćwiczyć,

 

można ząbki nim policzyć.

 

Potem język wysuniemy,

 

wargi wkoło obliżemy.

 

 

 

Ćwiczenia języka: 

• „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
  
  
• Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
  
  
• Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie
  
  językiem/.
  
  
• Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
  
  
• Kląskanie językiem.
  
  
• Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy
  
  maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
  
  
• Rurka – wargi ściągnięte  i zaokrąglone unoszą boki języka.
  
  
• Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian
  
  kształt „łopaty” i „grota”.
  
  
• Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
  
  
• Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod
  
  wargami. Usta zamknięte.
  
  
  

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie: 

• Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
  
  
• Płukanie gardła ciepłą wodą.
  
  
• „Chrapanie” na wdechu i wydechu.
  
  
• Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.
  
  
• Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga,
  
  go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…
  
  
• Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi,
  
  ago, egę itp.
  
  
• Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte.
  
  Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać
  
  powietrze.
  
  
  

Ćwiczenia policzków: 

• Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
  
  
• Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.
  
  
• Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym
  
  powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
  
  
• Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
  
  
• Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do
  
  drugiego na zmianę.
  
  

Ćwiczenia prawidłowego połykania - wyrobienie nawyku połykania z

językiem ułożonym na wałku dziąsłowym/: 

• Unoszenie języka na wałek dziąsłowy za górnymi zębami przy otwartych a
  
  następnie zamkniętych ustach.
  
  
• Lizanie czubkiem języka wałka dziąsłowego.
  
  
• Trzymanie czubkiem języka cukierka tik-tak przy wałku dziąsłowym, jednoczesne
  
  połykanie śliny.
  
  
• Ćwiczenie jak wyżej z kawałeczkiem czekolady przyklejonym do wałka
  
  dziąsłowego.
  
  
  

Miłej zabawy!